Το Σούλι της Θράκης…

Η συμμετοχή  των Θρακιωτών στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 δεν είναι ευρέως γνωστή. 

Οι  σύγχρονοι μελετητές αναφέρουν ότι η Θράκη είχε «εκπροσώπους» σε όλα τα  επαναστατικά κινήματα της εποχής . Αγωνιστές που ανέπτυσσαν δράση σε  κινήματα που ξεσπούσαν ένα μετά το άλλο σε πόλεις όπως: Στενήμαχο, Αδριανούπολη, Σουφλί, Μάλγαρα, Σωζόπολη, Αγχίαλο,

Μεσήμβρια, Μάκρη, Σαμοθράκη, Μαρώνεια, Κεσσάνη και  Αίνο, κινήματα που είχαν όλα την ίδια κατάληξη, πνίγονταν στο αίμα .

«Πλήρωσαν με πολύ αίμα την  βίαιη καταστολή των τοπικών κινημάτων» δηλώνουν οι ιστορικοί  -μελετητές. Σήμερα , οι Θρακιώτες μπορούν να   υπερηφανεύονται και για ένα επίσης άγνωστο σημείο της ιστορίας,  για το δικό τους Σούλι.

«Στο δικό μας χωριό δεν πάτησε ποτέ το πόδι του κατακτητής» δηλώνουν  με καμάρι η Κατερίνα  και η Ελένη μαθήτριες του Γυμνασίου αφήνουν πάντοτε μια αγκαλιά λουλούδια στο μνημείο της Επανάστασης    και προσθέτουν με περηφάνια: 

«Τα Λάβαρα ,ο οικισμός στον Βόρειο Έβρο δεν γνώρισε ποτέ την σκλαβιά». Την ίδια υπερηφάνεια για την μοναδική ιστορία των Λαβάρων νιώθουν και οι υπόλοιποι συνομήλικοι συγχωριανοί τους. Για τα παιδιά των Λαβάρων η εθνική επέτειος δεν είναι μια καλή ευκαιρία να χαθεί σχολικό μάθημα, αλλά «αφορμή για να μιλήσουν οι άλλοι  για το χωριό μας».

Χωριό, άβατο για τους Τούρκους

Τα χρόνια  της Σκλαβιάς οι 150 οικογένειες του οικισμού  κατάφεραν να κρατήσουν μακριά από το χωριό τους τους Τούρκους κατακτητές. 

Οι Τούρκοι, σύμφωνα με τον κάτοικο Θανάση Πολυζωϊδη αποκαλούσαν το χωριό: «Σαλτικιοϊ»που σημαίνει Άβατον. 

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι είχαν αναπτύξει ένοπλη δράση προκαλώντας το φόβο και τον τρόμο στους Τούρκους κατακτητές. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν είχαν επιτρέψει ούτε καν την εγκατάσταση  έστω μιας τουρκικής οικογένειας. 

«Τα γειτονικά τουρκικά χωριά απείχαν ελάχιστα χιλιόμετρα, ωστόσο, οι Τούρκοι δεν τολμούσαν ούτε με την παρουσία στρατού να εγκατασταθούν στο «Σαλτικιοϊ». Σύμφωνα με τον ιστορικό ,μελετητή και λαογράφο Μόσχο Κούκο οι κάτοικοι των Λαβάρων  στις  2 Μαΐου εξόντωσαν στο δάσος της Δαδιάς ολόκληρο τουρκικό ασκέρι. Εις ανάμνηση αυτής της νίκης το 1834  προχώρησαν στην ανέγερση εκκλησίας  στην μνήμη  του Αγίου Αθανασίου.

«Όταν νίκησαν και τον τελευταίο τούρκο στρατιώτη ύψωσαν σημαία με μαύρο  σταυρό σε γαλάζιο φόντο» δήλωνε  ο κ.Κούκος. «Γύρω από το Σουφλί,  στο Αμόριο,  στα Λάβαρα, στην Κορνοφωλιά, στη   Δαδιά  και στη   Μάνδρα οι κάτοικοι  ανήκαν  όπως αναφέρεται   σε μια κοινή  πολιτιστική ομάδα με κοινή καταγωγή, καθαρά ελληνική  γι αυτό και δεν στέριωσαν Τούρκοι εκεί».

Ακόμη και τα σκληρά χρόνια της σκλαβιάς και του αγώνα  τα σχολεία λειτουργούσαν  συνέχεια. «Όταν οι Τούρκοι έμαθαν για την επανάσταση διατάχτηκε ένας πασάς, ο Μπαϊράμ Πασάς να κάνει επιστράτευση στην περιοχή της Σμύρνης για να καταπνίξει την Επανάσταση. 

Σε ένα δικό του  έγγραφο αναφέρεται:  «Άργησα να έρθω γιατί οι ραγιάδες στον κόλπο της Καλλίπολης  είχαν ξεσηκωθεί και χρονοτρίβησα μέχρι να τους επαναφέρω στην τάξη» αυτό αποδεικνύει ότι δεν έλειπαν οι εξεγέρσεις από την Θράκη.

«Τουρκικές Πηγές αναφέρουν επαναστατικά κινήματα  και στην Αίνο, στην  Χερσόνησο της Καλλίπολη, στη Σαμοθράκη, στη Μαρώνεια.

Οι κάτοικοι του μικρού χωριού δηλώνουν υπερήφανοι…  

Πάντα τις ημέρες της Εθνικής Επετείου ζωντανεύουν στα χείλη των κατοίκων δεκάδες ιστορίες με πρωταγωνιστές   ένοπλες  ομάδες Ελλήνων που   περιφρουρούσαν το χωριό και διαφύλατταν την ανεξαρτησία του. «Όποιο νέο παλικάρι συμπλήρωνε το 16ο έτος της ηλικίας του έπαιρνε τα όπλα και κατατάσσονταν στις ένοπλες ομάδες». 

Σε κάθε σπίτι, υπηρεσία και κατάστημα η εθνική σημαία βγαίνει νωρίτερα στον ιστό κι όταν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν δεν κατεβαίνει ποτέ. «Το 21 τα Λάβαρα έγραφαν ιστορία» δηλώνουν με καμάρι και  οι ηλικιωμένοι του τόπου. 

Λέγεται μάλιστα πως όταν οι καιροί ήταν δυσκολότεροι και η πίεση των Τούρκων ασφυκτική τα όπλα έπαιρναν και οι γυναίκες του χωριού. 

«Υποστηρίζεται ότι ήξεραν όλες άριστο σημάδι και πάλευαν με τέτοιο τρόπο στη μάχη που δεν υστερούσαν σε τίποτα από τους άνδρες συμπολεμιστές τους».Ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι πιστεύουν ότι το χωριό ονομάστηκε Λάβαρα γιατί το Λάβαρο της Επαναστάσεως ,  δεν κατέβηκε στιγμή από το υψηλότερο σημείο του χωριού. 

«Όποιο σημείο της γης και να σκάψεις όλο και θα βρεις κάποιο ντουφέκι  εκείνης της εποχής» υποστηρίζουν σε κουβέντες τους στα καφενεία.  Χρόνια μετά οι νέοι του χωριού δηλώνουν περήφανοι για την ιστορία του τόπου τους.